Συνολικές προβολές σελίδας

Πέμπτη 16 Ιανουαρίου 2014

Δύο σώματα σε μια φόρμα.

Στη καθημερινότητα σου αντικρίζεις χιλιάδες εικόνες, έρχεσαι αντιμέτωπος με εκατοντάδες νοήματα προς επεξεργασία, τραγουδάς δεκάδες λέξεις στο ρυθμό κάθε μελωδίας, μυρίζεις αρώματα που σου ενεργοποιούν αναμνήσεις που μέχρι τότε ήταν καλά ξεχασμένες  στο κουτάκι προστασίας  τους και κάπου εκεί συλλέγοντας όλη αυτή την έμπνευση από τα αισθητήρια όργανα σου επιλέγεις με κάποιο τρόπο να τα αποτυπώσεις. Θέλεις τόσο απελπισμένα άλλωστε να καταργείς με το δικό σου τρόπο το χρόνο. Και ετοιμάζεσαι να γράψεις, να ζωγραφίσεις, να τραγουδήσεις κάτι που σου ενεργοποίησε τόσο έντονα τη φαντασία σου για απόψε. Και σκεύτεσαι τοπία ίσως μια θάλλασσα μια ξεχασμένη βάρκα εκεί κοντά της, ένα βουνό με ένα τζάκι, ένα γέλιο, ένα χρώμα, τον ήλιο το φεγγάρι την εναλλαγή τους και σαστίζεις με την ευκολία που έχεις να απορρίπτεις όλες αυτές τις πηγές έμπνευσης που στάθηκαν τροφή για τόσους και τόσους καλλιτέχνες. Αλλά εσένα δεν σε ενδιαφέρει αυτό. Εσύ έχεις διαλέξει το θέμα του κειμένου σου πολλά βραδιά πριν, τότε που έπεσε στα χέρια σου αυτή η γκρι φόρμα.Μπορεί στη πρώτη μάτια να μοιάζει με κάθε βαρετή αντρική γκρι φόρμα αλλά δεν αγοράστηκε από κανέναν ανέκφραστο υπάλληλο και δεν φορέθηκε από κανέναν εντυπωσιακό  αθλητή. Αντίθετα παραχωρήθηκε με το πιο ζεστό χαμόγελο, για τα πιο κρύα βραδιά, και ταιριάξε απόλυτα σε κάθε κυταρρο του σώματος. Τύλιξες  το κορμί σου τόσο αποφασιστικά μέσα της θέλοντας να γίνεις ένα μ αυτή, προσπαθώντας να αφουγκραστείς κάθε προηγούμενο βήμα, κάθε προηγούμενο άρωμα κάθε προηγούμενο άγγιγμα για να μπορέσεις έστω και έτσι να πάρεις μέρος στις εμπειρίες που ζούσε ο γεναιόδωρος  παραχωρητής  της μακρυά σου, για να αισθανθείς την απαλότητα του δέρματος του, τις αντιδράσεις των νεύρων του, τα ρίγη που τον διαπερνούν, την ανατριχίλα που τον αφοπλίζει, για να ξεκλέψεις ακόμη  λίγη μοιρασμένη ώρα μαζί του. Θέλεις τόσο απελπισμένα άλλωστε να καταργείς με το δικό σου τρόπο το χρόνο.

Τετάρτη 15 Ιανουαρίου 2014

Παλεύοντας τα ένστικτα μας.


Ζεις μια από εκείνες τις στιγμές που θέλεις να βγεις από το «κελί» σου. Σίγουρα το έχεις νιώσει. Είναι η ανεξέλεγκτη επιθυμία που σε κατακλύζει, όλο και πιο συχνά το τελευταίο διάστημα, να αποχωριστείς έστω για λίγο το σώμα σου, να διασπαστείς εσύ και η προσοχή σου από τα πάθη του, να αιωρηθείς τόσο ανάλαφρα στο απόλυτο γαλάζιο που ελπίζεις να σου αποφέρει την συγκέντρωση που το πνεύμα σου χρειάζεται και εσύ απελπισμένα, αλλά ταυτόχρονα τόσο αθόρυβα αποζητάς , στη προσπάθειά σου να επικεντρώσεις σε θέμα που έχει ουσιαστική αξία ανάλωσης σκέψης και εαυτού. Τότε, τυφλωμένος από την εμμονή του "θέλω" σου εντοπίζεις ένα παγκάκι. Τότε, είναι που σαστίζεις με την έλλειψη παρατηρητικότητας  και την ευκολία αισθητικής αναβάθμισης μιας πλατείας από ένα απλό παγκάκι το οποίο αποφασίζεις άμεσα να εκμεταλλευτείς τοποθετώντας ευλαβικά σχεδόν το σώμα σου επάνω του και κλείνοντας με τελετουργικό τρόπο τα βλέφαρα των ματιών σου, πιστεύοντας πως έτσι απλά μπορεί να αρχίσει η διάσπασή σου, η απελευθέρωση του πνεύματός σου απο τα βιοποριστικά προβλήματα της καθημερινότητάς σου.
Γράμματα ανακατεμένα, σημεία στίξης αιωρούμενα, λέξεις άναρχες, θρασύτατες ξεπηδούν χωρίς συλλογισμούς μόνο παρακινούμενες από το συσσωρευμένο άγχος της επιβίωσης. Εργασία, ανταγωνισμός, κατάθλιψη, κρίση ηθική οικονομική πολιτική, έρωτας, επιβίωση, αγώνας, πόλεμος, ειρήνη, κίνητρα, δύναμη. Έτσι λοιπόν είναι τώρα η στιγμή που πρέπει να παίξεις μαζί τους. Οι κανόνες του παιχνιδιού είναι ορισμένοι από το Thomas Hobbes και τον Jean-Jacques Rousseau εδώ και πολλά πολλά χρόνια. Φευ! πόσο άργησες να καταλάβεις πως όλα τα θέματα πρακτικά και θεωρητικά που σε προβληματίζουν καθ όλη τη διάρκεια της ζωής σου αρχίζουν και τελειώνουν μέσα από το παιχνίδι της φιλοσοφικής αναζήτησης. Τώρα το μόνο που σου μένει είναι να διαλέξεις παίχτη για να επιχειρηματολογεί για σένα αφού διαλέξει  τις σωστές λέξεις και τις τοποθετήσει στη σειρά. Άραγε το ένστικτο προσωποποιημένο από τον Xομπς ή η συνείδηση από τη θεωρία του Ρουσό είναι σε θέση να σε εκφράσει καλύτερα πλέον;



-Το γεγονός είναι πως όλοι παραπονιούνται, γκρινιάζουν, θλίβονται, εξοργίζονται, με την οικονομική κρίση δηλαδή με τους μειωμένους  μισθούς, με την αύξηση των ωρών εργασίας, με τις ελάχιστες ευκαιρίες διορισμού και αλλά τέτοια. Επίσης, γεγονός αποτελεί πως ξαφνιάζονται, σοκάρονται, όταν αποκαλύπτεται πως ένας ακόμη πολιτικός που διαχειρίζεται τέτοια οικονομική και πολιτική εξουσία αποδείχθηκε διεφθαρμένος για ακόμη μια από τις δέκα φορές που τον ψήφισαν. Το ψυχολογικό σοκ εντείνεται όταν συνειδητοποιούν τι μέσα χρησιμοποιούν τα άτομα, πόσο κτηνώδη συμπεριφορά υιοθετούν, με τι ευκολία θυσιάζουν  τις κοινωνικές τους σχέσεις στο βωμό της απληστίας. Η ουσία όμως είναι η υποκρισία σου σε όλο αυτό το συναισθηματικό παραλογισμό και ο τρόπος συμπεριφοράς  απέναντι σ αυτό. Έχοντας ως κρατούμενο από τη θεωρία του άγγλου φιλοσόφου Thomas Hobbes, που αποτελεί άλλωστε και τις βάσεις στο παιχνίδι μας, πως ως κεντρική παραδοχή η ανθρώπινη φύση καθορίζεται ουσιαστικά από εγωιστικά κίνητρα και ότι το κύριο καθοριστικό γνώρισμα της ανθρώπινης φύσης είναι ο εγωισμός ή η ορμή της αυτοσυντήρησης, η οποία αποτελεί μία απλή και αυτόνομη αρχή για την εξήγηση όλων των βουλητικών εκδηλώσεων έτσι ώστε για τον φυσικό ον άνθρωπο δεν υπάρχει άλλος γνώμονας για την εκτίμηση των πραγμάτων παρά μόνον η ωφέλεια ή η ζημιά που προκύπτει από αυτά. Οπότε, είναι τουλάχιστον ανειλικρινές να πέφτεις από τα σύννεφα κάθε φορά που συναντάς τέτοιες αντιδράσεις στους ανθρώπους.


-Αυτή η περιγραφή της πραγματικότητας ισχύει ,αλλά για τον άνθρωπο ως φυσικό ον όπως ανέφερες επιπόλαια και εσύ. Πράγμα που σημαίνει πως τώρα που το άτομο έχει οργανωθεί συνειδητά σε  κοινωνίες μέσω του κοινωνικού συμβολαίου, έχει δαμάσει τα ένστικτα και έχει μάθει να αλληλεπιδρά ομαλά με το περιβάλλον και τους συνανθρώπους του, είναι απόλυτα φυσιολογικό και επόμενο να σαστίζει αντικρίζοντας μια ανεξέλεγκτη και ασυναίσθητη ροπή των ανθρώπων προς κατάργηση των κοινωνικών αυτών δεσμών. Είναι τουλάχιστον λογικό να αγανακτήσει βλέποντας πως οι φορείς της εκτελεστικής εξουσίας ενώ θα έπρεπε να είναι υπάλληλοι του λαού έχουν καταντήσει αφέντες ,αφού ο  λαός πρέπει να μπορεί να τους διορίζει και να τους απολύει όποτε θέλει εφόσον  δεν  υπάρχει θέμα να συμβληθούν μαζί του μα μόνο πρέπει να τον  υπακούν.



Άρα συμφωνούμε πως οι άνθρωποι έχουν τη τάση πλέον να ελευθερώνουν  τα  ένστικτα τους  και να τα αφήνουν σιγά σιγά να τους καθοδηγούν. Διαφωνούμε ωστόσο  στην υποκριτική αντίδραση που συνοδεύει την επιλογή τους αυτή. Ας σου παραθέσω παράδειγμα από άλλο τομέα της ζωής μήπως εκεί συμφωνήσουμε απόλυτα. Ας αναφερθούμε στις σχέσεις  μεταξύ ανθρώπων. Και εδώ είναι δύσκολο να αρνηθείς πως ξεγυμνώνεται  ξεδιάντροπα πλέον η άγρια φύση του ανθρώπου καθοδηγούμενη για ακόμη μια φορά από το ένστικτο της αναπαραγωγής και της απόλαυσης και αποδεσμευμένο από τους καθωσπρεπισμούς, την διακριτικότητα, την ευγένεια, το σεβασμό  που επιβάλλονται στο πλαίσιο μιας κοινωνίας, μετατρέποντας πια τις ανθρώπινες σχέσεις σε ζωώδεις γεμάτο απληστία  απολαύσεις στη λανθασμένη προσπάθεια τους να αποκτήσουν μια ευτυχισμένη γεμάτη ζωή. Αυτό άλλωστε σχετίζεται άμεσα με τον ορισμό της ευδαιμονίας από το Χομπς όπου  «Η ευδαιμονία είναι η διαρκής πορεία της επιθυμίας από το ένα αντικείμενο στο άλλο, όπου η απόκτηση του πρώτου δεν είναι παρά ο δρόμος για το επόμενο. Αυτό οφείλεται στο ότι σκοπός της ανθρώπινης επιθυμίας δεν είναι μια μοναδική και στιγμιαία απόλαυση, είναι αντίθετα η εξασφάλιση της ικανοποίησης και των μελλοντικών επιθυμιών δια παντός. Οι θεληματικές λοιπόν πράξεις και οι διαθέσεις όλων των ανθρώπων τείνουν όχι μόνον στην κατάκτηση, αλλά και στην εξασφάλιση ευτυχισμένης ζωής»



- Σ αυτή την απεικόνιση της πραγματικότητας  όντως θα με βρεις σύμφωνο, χρησιμοποιώντας όμως διαφορετική δομή σκέψης που βασίζεται κυρίως στη θεωρία του Rousseau σε ότι αφορά τις πρώτες κοινωνίες. Πιο συγκεκριμένα η παλαιότερη από όλες τις κοινωνίες και η μόνη φυσική είναι η οικογένεια. Και επειδή ο άνθρωπος έχει μάθει να λειτουργεί μόνο μέσω κοινωνικών αλληλεπιδράσεων πλέον, αναζητά τον κύκλο της οικογένειας για να μπορεί ισορροπημένα να ζει Ταυτόχρονα όμως, ο άνθρωπος υποτάσσεται κυρίως στον πρωταρχικό  νόμο της φύσης του που αποτελεί η αυτοσυντήρηση του, και η εξασφάλιση της ελευθερίας που επίσης απέκτησε ο καθένας με τη γέννησή του, πράγματα τα οποία δεν θα αφήσει κανένας κανέναν να τα απαλλοτριώσει παρά μόνο για το χρονικό διάστημα που κάπως θα ωφεληθεί, δηλαδή  όντως για το χρονικό διάστημα που κάθε φορά το άτομο θα θέλει να καλύπτει αυτά τα ένστικτα του. Η σύγχυση στις ανθρώπινες  σχέσεις λοιπόν όντως υπάρχει αλλά το πιο ανησυχητικό είναι το επιχείρημα που θέτει ο καθένας για να δικαιολογήσει αυτή του τη ζωώδη συμπεριφορά, αν ακόμη έχει αφιερώσει λίγο χρόνο να σκεφτεί ποια φυσική ανάγκη τον οδηγεί να συμπεριφέρεται κατά αυτόν τον τρόπο.



 Ανοίγεις απότομα τα βλέφαρα, σηκώνεσαι σχεδόν αντανακλαστικά από το παγκάκι, κρατάς με το δεξί σου χέρι το κεφάλι που νιώθεις πως πάει να εκραγεί, χαμογελάς ελαφρά ακόμη και αν δεν δέχτηκες να πάρεις θέση στο παιχνίδι του μυαλού σου, ακόμη και αν δεν διάλεξες πιόνι ανάμεσα στο ένστικτο και τη συνείδηση, ή  διαφορετικά ανάμεσα στον  Hobbes και τον Rousseau ίσως γιατί τώρα το μόνο  που χρειάζεσαι είναι  να επαναπροσδιορίσεις τα κίνητρα που βρίσκονται πίσω από τις πράξεις και τις επιλογές σου, αναζητώντας λίγο ποια υποκινούνται από τη φύση σου και ποια παρακινούνται από την κοινωνία σου.